MakalelerPanik Atak

Panik Atak

panikatak

Panik Atağa Genel bir Bakış
Panik ataklar korkutucu ancak neyse ki fiziksel olarak zararlı olmayan durumlardır. Herhangi bir nedene bağlı olmadan rastgele ortaya çıkabileceği gibi, kişinin bu durumu “tetikleyen” bir dizi olaya maruz kalması da panik atağa neden olabilir. Şiddeti çok hızlı bir şekilde tavan yapan bu durum, tıbbi yardım alarak veya almayarak ortadan kaybolur.
Panik atak, gerçek bir tehlike ya da belirgin bir neden olmadan aniden ortaya çıkan ve ciddi fiziksel reaksiyonlara yol açan şiddetli korku halidir. Panik atak oldukça korkutucu olabilir. Panik atak meydana geldiğinde kontrolünüzü kaybettiğinizi, kalp krizi geçirdiğinizi ve hatta ölmekte olduğunuzu zannedebilirisiniz. Pek çok insan hayatında panik atakla karşı karşıya kalmıştır ancak bu sorun en fazla bir ya da iki kere ortaya çıktıktan sonra muhtemelen buna neden olan stresli durum sona erdiğinde kendiliğinden kaybolmuştur. Ama siz tekrarlayan beklenmedik panik ataklar geçiriyor ve sürekli korku içinde sonraki atağın ne zaman geleceğini beklediğiniz anlar yaşıyorsanız sizde panik bozukluk olabilir.
Tekrarlanan ataklar geçiren kişilerin bir akıl sağlı uzmanına ileri tetkikler yaptırmaları gereklidir. Panik atak panik bozukluk, depresyon veya anksiyete ile ilgili diğer hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir.
Birden bire, nedensiz ve genellikle beklenmedik zamanlarda ortaya çıkan panik ataklar bir anksiyete bozukluğunun belirtileri olarak ortaya çıkabilir ve insanın normal hayatına devam etmesini engelleyebilir.
Kişi panik atak yaşadığında kafasında yersiz korkular geliştirmeye başlayabilir. Bunlara fobi denir. Bu fobiler panik atak nöbetlerinde kişinin içinde bulunduğu durumlarla ilgilidir. Kişi doğal olarak bu durumlardan kaçınmaya çalışır. Bu da öyle bir noktaya varabilir ki kişi ilk panik atağı yaşadıktan önce yaptığı şeylerin bu korku nöbetlerini tetiklediği fikrine kapılarak işin sonunda araba kullanamaz hatta evden dışarı çıkamaz bir hale gelir. Durumun bu noktaya gelmesi kişide agorafobili (alan korkusu) panik bozukluk olduğunu gösterir.
Panik bozukluğun belirtileri ergenlik çağında olanlarda ve yetişkinlerde benzerdir. Gençler ya gerçek olmadıkları, ya rüyaya benzer bir durumda oldukları (derealizasyon) ya da delirmekte veya ölmekte oldukları hissine kapılma eğilimindedirler.
Daha genç çocuklarda bu rahatsızlık genellikle düşünmeyi içerek belirtiler (bilişsel belirtiler) göstermez. Örneğin çocuklarda panik atak ders notlarının kötüye gitmesine, okula devamsızlığında artışa ve ailelerinden kopmalarına neden olabilir. Panik bozukluktan şikayetçi çocuklar ve gençler madde bağımlılığı, depresyon ve intihara meyilli düşünceler, planlar ve hareketler geliştirmeye daha yatkındırlar.

Panik Atak Belirtileri
Amerikan Psikiyatri Birliğinin resmi Ruh Hastalıkları Teşhis ve İstatistik Rehberi IV, Gözden geçirilmiş baskı (DSM-IV-TR) panik atağı gizli seyreden şiddetli korku, sıkıntı, sinirlilik veya rahatsızlık hali olarak tanımlamaktadır. Bu durumda aşağıdaki belirtilerden dört veya daha fazlası ansızın ortaya çıkar ve 10 dakika içinde en şiddetli noktaysa ulaşır.

  • Kalp çarpıntısı, sıkışması veya hızlı nabız
  • Terleme
  • Titreme
  • Nefes darlığı hissi veya tıkanık nefes
  • Boğulma hissi
  • Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
  • Midede bulantı veya rahatsızlık
  • Baş dönmesi, halsizlik, sersemlik veya bayılma hissi
  • Derealizasyon (dünyanın gerçek dışıymış gibi görülmesi) veya depersonalizasyon (kendine yabancılaşma)
  • Kontrolünü kaybetme veya delirme korkusu
  • Ölüm korkusu
  • Parestezi (karıncalanma veya uyuşma hissi)
  • Ürperme veya sıcak basması

Bu belirtilerden bazılarının bir panik atak nöbeti esnasında görülme ihtimali oldukça yüksektir. Nöbetler insanın hayatın o denli olumsuz etki yapabilir ki insan çevresindekilere ne yaşadığını dahi anlatamaz duruma gelebilir. Bir doktor çeşitli panik belirtilerini saptayabilir: Kişi oldukça fazlaca korkmuş veya hiperventilasyon (baygınlığa sebep olan derin ve hızlı nefes alıp verme) durumunda olabilir.
Yapılan yeni araştırmalar kadın ve erkeklerin nöbet esnasında farklı belirtiler yaşayabildiklerini göstermektedir. Kadınlarda nefesle ilgili belirtiler erkeklere oranla daha sık görülmektedir.

Panik atak ve panik bozukluk tedavisi
Panik atak ve panik bozukluk tedavi edilebilir rahatsızlıklardır. Terapi seansları veya kişinin kendi kendine uyguladığı telkinler bu yönde olumlu sonuçlar vermektedir.

Bilişsel-Davranışçı Terapi
Bilişsel-davranışçı terapi genellikle panik atak, panik bozukluk veya agorafobi tedavisinin en etkin yöntemi olarak görülmektedir. Bilişsel-davranışçı terapi, panik atağı daimi kılan, tetikleyen düşünce kalıpları ve davranışlara odaklanarak korkularınıza daha gerçekçi bir ışıkla bakmanıza yardımcı olmaktadır.

Panik atak ve panik bozukluk tedavisinde maruz bırakma terapisi
Panik bozukluğunun maruz bırakma terapisi ile tedavisinde kişi güvenli ve kontrol edilen bir ortamda fiziksel panik duyumsamaya maruz bırakılır. Bu sayede kişi bu durumda başa çıkmanın daha sağlıklı yollarını öğrenme fırsatı bulur. Kişinin derin derin nefes alıp vermesi, başını yanlardan sıkması veya nefesini tutması istenebilir. Bu farklı çalışmalar panik belirtilerine benzer hislere neden olur. Her seans bu bedensel hislerden daha az korku durmaya ve paniği daha kolay kontrol etmeye yardımcı olur.

Panik atak ve panik bozukluğun ilaçla tedavisi
İlaç kullanımı panik bozukluğun bazı belirtilerini geçici olarak kontrol etmek veya azaltmak için kullanılabilir. Ancak bu, hastalığı tedavi etmez. Aşırı vakalarda ilaç tedavisi yardımcı olabilir ancak bunun kullanılan tek yöntem olmaması gerekir. Zira ilaç tedavisi panik bozukluğun temeline inen terapi ve hayat tarzında değişikliklere gitmek gibi farklı tedavilerle birlikte kullanıldığında etkilidir.
Panik atak ve panik bozukluk tedavisinde kullanılan ilaçları şöyle sıralayabiliriz:

  • Antidepresanlar: Etkilerini göstermeleri birkaç hafta alır. Bu da ilaçların yalnızca panik atak nöbeti sırasında değil, düzenli ve sürekli kullanılmasını gerektirir.
  • Benzodiazepinler: Bu anti-anksiyete ilaçları genellikle 30 dakika ila 1 saat arasında olmak üzere etkilerini oldukça hızlı gösterirler. Dolayısıyla panik atak nöbeti sırasında alınması belirtilerin hızlı bir şekilde kaybolmasını sağlar. Ancak bu benzodiazepinler yüksek düzeyde bağımlılık yapıcı maddelerdir. Ayrıca ciddi uzaklaşım semptomları vardır. Bu nedenle dikkatle kullanılmaları gereklidir.

Psikolog Elif AY

Yorum ekle


Güvenlik kodu
Yenile